گندزدایی آب استخر
گندزدایی عملی است که از بیماری زایی میکرو ارگانیزم ها جلوگیری می کند. برای گندزدایی بهتر، بایستی گندزدای مناسب مورد استفاده قرار گیرد. تنها گندزدای اثبات شده برای استخرهای شنای عمومی کلر و برم هستند.
کلرزنی
کلرزنی عمل اضافه کردن کلر به آب استخر است. کلر برای ضدعفونی کردن و از بین بردن باکتریها و اکسید کردن آلودگی های ارگانیک مورد استفاده قرار می گیرد.
زمانی که کلر به آب استخر اضافه شود، گندزدایی توسط اسید HOCL انجام می شود.
Cl2 + H2O → HOCl + HCl
اسید تولید شده باعث کشته شدن میکرو ارگانیزمها می شود.
HOCl → H+ + OCl
در PH بالا، HOCL به یون H⁺ و یون OCL⁻ تجزیه می گردد. از این رو، زمانی که PH افزایش می یابد، میزان HOCL کاهش می یابد. در PH 7.45، میزان HOCL و OCL⁻ مساوی و 50/50 است. بنابراین کلر در PH پایینتر تاثیر بیشتری نسبت به PH بالاتر دارد. هرچند بایستی میزان سطح PH را نیز به دقت در نظرداشت زیرا در سطح راحتی شناگر تاثیر زیادی دارد.
انواع کلر
- گاز کلر
گاز کلر در سیلندرهای 75 کیلویی فروخته می شود و کمترین قیمت را در بین محصولات کلر دارد و در مواردی که قلیایت(آلکالینیتی) بالا وجود داشته باشد، گاز کار انتخاب خوبی است. نقطه ضعف کلر گازی، هزینه اولیه تجهیزات و خطرات نشت و سمی بودن این گاز است.
- کلسیم هیپوکلریت ca(clo)2(پودر سفید رنگ)
این پودر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و میزان کلر آن 65% می باشد. به شکل دانه های سفید رنگ می باشد و 2% از میزان کلرین آن در صورت استفاده نشدن در طول یک سال تجزیه می گردد بنابراین دارای طول عمر بالایی است. معایب این نوع از کلر هزینه گران تجهیزات آن می باشد و در صورت مخلوط شدن با اسید کلریدریک خطرناک می باشد. دیگر اشکال استفاده از کلسیم هیپوکلریت افزایش میزان PH و سختی آب است که باعث رسوب در استخر می شود.
- سدیم هیپوکلرایت
سدیم هیپوکلریتSodium hypochlorite ماده ای شیمیایی با فرمول NaClO است. این نوع از کلر افزودنی به شکل مایع می باشد. محتوای کلر آن 5% و 10% و 15% می باشد. سدیم هیپوکلرایت گندزدای خوبی می باشد و به راحتی می توان از آن استفاده کرد. معایب آن شامل کوتاهی عمر آن و بالا بردن PH است که وقتی با اسید کلریدریک مخلوط شود، خطرناک می شود.
- لیتیوم هیپوکلریت
لیتیم هیپوکلریت Lithium hypochlorite با فرمول شیمیایی LiClO یک ترکیب شیمیایی است. شکل ظاهری این ترکیب، جامد سفید است و شامل 35% کلرین است. انحلال پذیر و به راحتی قابل استفاده می باشد و معایب آن شامل گرانی و محتوای کلرین کمتر است و در صورت مخلوط شدن با اسید کلریدریک خطرناک می باشد.
کلر قدرت کشتن باکتریها و جلبگ ها را داراست و در محیط های آبی به خوبی عمل می کند. همانند هر ماده شیمیایی کلر نیز دارای آستانه تحملی است و از آن به بعد نمی تواند از آب استخر محافظت کند.
صرفه نظر از نوع جامد یا مایع و یا گاز، زمانی که به آب استخر اضافه شوند، یک کار را انجام می دهند و به شکل اسید هیپوکلروس HOCH و یون هیپوکلرایت OCL در می آیند. HOCL واکنش داده شده کلر است و یون کلر نیز غیر فعال می باشد. هر دو این مواد با یکدیگر باکتری ها را می کشند.
کلر ترکیب شده: این فرم از کلر در اثر ترکیب با آمونیاک و دیگر مواد دارای نیتروژن مانند عرق بدن، ادرار و چربی بدن بوجود می آیند و نسبت به کلر تاثیر کمتری در گندزدایی دارند و 40-60% قدرت گندزدایی کمتری نسبت به کلر آزاد دارند. بنابراین کلرآمین قدرت کشتن باکتری کمتری دارد و باعث خارش چشم می شود و شناگران از بوی کلر در آب شکایت می کنند ولی درحقیقت کلری در آب وجود ندارد.
تست میزان کلر
یک نمونه از عمق آب و از جایی که آب وارد اسکیمر می شود و یا نزدیک به مسیر برگشت به فیلترها بگیرید. میزانی که تست کیت به شما نشان می دهد بایستی عدد 1.5ppm باشد. سپس بایستی در طول روز این تست را تکرار کنید.
در حالت کلی، میزان کلر موجود در جکوزی و استخر را می توان با استفاده از جدول زیر بدست آورد.
| میزان کلر آزاد مورد نیاز | کاربرد |
| 0.5 ppm | استخر سرپوشیده |
| 1.0 ppm | استخر در هوای آزاد |
| 5-10 ppm | جکوزی(داخل یا خارج) |
نقطه شکستن کلر
همانطوری که قبلا بحث کردیم کلرآمین قدرت گندزدایی کمی دارد. پروسه شکستن کلر زمانی اتفاق می افتد که دوز بالای از کلر به آب استخر اضافه شود و این دوز بالا مواد ارگانیک در آب را اکسید(سوزاندن) می کند و به کلرآمین تبدیل می شوند. اپراتور استخر نبایستی اجازه دهد سطح ترکیبات کلر از 0.5 ppm برای 48 ساعت بدون انجام کاری، تجاوز کند. این مطلب جهت گندزدایی کلر امر مهمی است.
انواع کلر و تاثیر آن بر روی PH
| تاثیر بر روی آب استخر | نوع کلر |
| افزایش آرام PH | کلسیم هیپوکلرایت( دانه ای یا قرص) |
| افزایش قابل توجه PH | سدیم هیپوکلرایت(مایع) |
| افزایش آرام PH | لیتیوم هیپوکلرایت(دانه ای) |
| کاهش آرام PH | کلر پایدار(قرص یا دانه ای) |
| کاهش قابل توجه PH | گاز کلر(مایع در سیلندر) |
تثبیت استخرهای فضای آزاد با استفاده از اسید سیانوریک
اسید سیانوریک یک اسید ضعیف ارگانیک است با چسبیدن به کلر از کاهش کلر در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید جلوگیری می کنند. این کلر ته نشین شده 3-4 برابر زمان عادی در استخر باقی می ماند. این اسید قدرت کلر را پایین می آورد پس بایستی میزان بیشتری کلر اضافه شود(معمولا بیشتر از 1.0 PPM). تثبیت میزان کلر فقط بایستی برای استخرهای فضای آزاد انجام شود.
اسید سیانوریک(تثبیت کننده) از هم متلاشی نمی شود بنابراین اضافه کردن آب تازه تنها راه کاهش سطح آن است. این روش زمانی بایستی انجام گبرد که سطح آن بیشتر از 60 PPM برای استخرها و 150 PPM برای جکوزی باشد. تثبیت کننده بین 30-40 ppm بهتر عمل می کند.
اسید سیانوریک یا تثبیت کننده کلر در استخرهای سرپوشیده و یا جکوزی و استخر روباز که پوشیده می شوند، استفاده نمی شود. دلیل این امر افزایش سیانیک و در نتیجه به اصطلاح قفل کردن کلر است که پدیده ای است که طی آن کلر با سرعت کمتری باکتری ها و جلبگ ها را اکسید می کند و کلر به حالت تله درآمده و نمی تواند تاثیر اکسید کننده گی خوبی داشته باشد. بنابراین تنها راه باقی مانده برای کاهش میزان اسید سیانوریک، درین زدن آب استخر است و تعویض آن با آب تازه است.
برم
برم نیز می تواند به عنوان گند زدا مورد استفاده قرار گیرد. ترکیب برم با آب طی واکنش زیر نشان داده شده است.
Br2 + H2O → HOBr + HBr
برم یک ضدعفونی کننده موثر است و تاثیر زیادی بر روی PH ندارد. هرچند که گران می باشد و میزان قلیایت(آلکالیتی) را کاهش می دهد و بر روی جلبگ های زرد رنگ تاثیری ندارد. استفاده از کلر در استخرهایی که جلبگ می بندند و یا استخرهایی که رسوب گیری می کنند، مورد نیاز است و نیاز به استفاده از کلر برای شرایط پایدار را ضروری می سازد.
میزان برم بایستی حداقل 2.0 ppm در استخرهای شنا و 5-10 ppm برای جکوزی باقی بماند. زمانی که از تست کیت کلر استفاده می کنید می توانید با اضافه کردن رنگ بندی نشان گر برم در کنار کلر از میزان کلر نیز آگاه شوید.
تاثیربرم بر استخرهای شنا
| تاثیر بر آب استخر | نوع |
|
کاهش قلیایت آب کاهش PH |
برم |
در صورت نیاز به مشاوره در این مساله با گروه مهندسی مهراسپند تماس بگیرید.